Zdaniem niektórych – fanaberia rodziców i sposób na wyłudzenie przez prywatnych lekarzy-ginekologów pieniędzy od przewrażliwionych rodziców, według innych – ważne badanie, którego celem jest uzyskanie kompletnej wiedzy na temat rozwoju płodu. Czym właściwie jest ultrasonografia 3D?
USG płodu w trójwymiarze
Ultrasonografia (w skrócie: USG) to – najprościej rzecz ujmując – metoda badania ciała wykorzystująca fale ultradźwiękowe, które są wysyłane i – po odbiciu – wychwytywane przez ultrasonograf, co pozwala ocenić stan badanych narządów wewnętrznych. Dane przetwarzane są przez komputer, co umożliwia wyświetlenie wizualizacji na monitorze, zatrzymanie (w celu dokonania pomiarów) czy zapisanie lub wydruk. Badanie to wykonuje się między innymi u ciężarnych kobiet, by sprawdzić rozwój płodu, stan łożyska, sznura pępowinowego, wód owodniowych i tym podobnych. Pozwala to wykryć ewentualne wady oraz choroby, a przy okazji – również odkryć płeć malucha.
Ultrasonograf 3D to wersja aparatury, która szereg dwuwymiarowych obrazów przetwarza na trójwymiarowy wizerunek badanego narządu, a w ginekologii i położnictwie – płodu i wnętrza macicy. Wizualizacja dziecka uzyskana za pomocą trójwymiarowego USG pozwala lekarzowi dokładnie zbadać kształt części jego ciała (co posłuży do ocenienia stopnia jego rozwoju oraz wczesnego wykrycia ewentualnych wad i nieprawidłowości), a rodzicom – ujrzeć obraz potomka, a nawet zabrać na pamiątkę jego zdjęcie.
Badanie USG 3D a 2D w ginekologii i położnictwie
Tradycyjne ultrasonografy odbierają obraz dwuwymiarowy (wysyłana jest pojedyncza wiązka fal ultradźwiękowych), dzięki czemu na monitorze pojawia się zarys ciała dziecka ułożonego w macicy (w języku fachowym: prezentacja B). Jest to badanie podstawowe, które wystarcza do postawienia prawidłowych diagnoz w wielu kwestiach.
Natomiast trójwymiarowa ultrasonografia pomaga uzyskać dodatkowe dane co do budowy poszczególnych części ciała malucha oraz pozwala na manipulację uzyskaną prezentacją (na przykład wówczas, gdy ułożenie dziecka uniemożliwia przyjrzenie się określonym partiom jego ciała). Ułatwia to wykrycie takich nieprawidłowości, jak rozszczep wargi czy zespół Downa.
USG 3D a 4D – podstawowe różnice?
O ile trójwymiarowy ultrasonograf przekazuje nieruchomy obraz, najnowocześniejsze aparaty USG, które mogą wysyłać wiele wiązek fal ultradźwiękowych, pozwalają dodać do trójwymiarowego wizerunku badanego obiektu kolejny wymiar – czas. USG 4D prezentuje bowiem wizualizację w czasie rzeczywistym, czyli – na przykład – rejestruje zachowanie malucha (wszak również w ruchu uwidaczniają się cechy, które mogą zasygnalizować pewne wady i choroby lub pozwolić na ich wykluczenie). Obserwacja przekazu z ultrasonografu 4D jest dla rodziców źródłem wielu emocji. Nagranie z badania może zostać zapisane w postaci filmiku i zatrzymane przez rodziców na pamiątkę.
Korzyści ultrasonografii 3D/4D
Badanie ultrasonograficzne w 3D – choć nierzadko postrzegane jako fanaberia rodziców lub lekarzy – umożliwia manipulowanie otrzymaną wizualizacją i dokładniejszą obserwację dziecka, ułatwiają przede wszystkim odkrycie ewentualnych nieprawidłowości w jego rozwoju, szczególnie tych, które objawiają się na nierozległych partiach ciała (na przykład rozszczepienie wargi lub podniebienia, drobne zniekształcenia, niektóre cechy zespołu Downa lub chorób genetycznych), co – jeśli to możliwe – pozwala na wcześniejsze rozpoczęcie leczenia oraz daje rodzicom czas na oswojenie się z chorobą malucha. Ponadto ultrasonografia 4D pozwala na analizę zachowania malucha w łonie matki (co ma kluczową rolę w badaniach naukowych życia prenatalnego), a nawet obserwację całego cyklu pracy jego serca. Nie bez znaczenia jest też aspekt, który niepotrzebnie postrzegany jest jako fanaberia rodziców niemogących doczekać się przyjścia na świat potomka (nierzadko – pierwszego). Wszak widok ukrytego w brzuchu malca, zwłaszcza gdy się porusza, uśmiecha, kopie, jest dla rodziców źródłem wielu pozytywnych emocji, co z kolei umacnia ich więź z potomkiem.
Ile kosztują trójwymiarowe badania USG?
Trójwymiarowe badanie ultrasonograficzne płodu nie jest usługą standardową, więc wyposażone w odpowiedni sprzęt są częściej prywatne gabinety, przychodnie i kliniki. Ceny usług wahają się w zależności od tego, czy wykonywane jest USG 3D czy 4D (druga metoda – jako dostarczająca większej ilości faktów – bywa droższa), czy rodzice życzą sobie uzyskać zdjęcie malucha lub filmik, na którym widać jego zachowania, i tym podobne. Nie bez znaczenia jest również miejsce wykonywania usługi: w większych miastach – dzięki obecności konkurencji – ceny mogą ulec obniżeniu, choć z kolei w renomowanych klinikach, przychodniach i gabinetach ultrasonografia 3D/4D jest droższa. Rodzice powinni nastawić się na średni wydatek rzędu 150-300 zł za jedno badanie.
Ultrasonograf 3D/4D – garść uwag technicznych
Trójwymiarowe ultrasonografy zostały stworzone w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku – prototypem był aparat skonstruowany przez dr. Kazunori Babę. Pierwszym komercyjnym urządzeniem tego typu był Combison 330 austriackiej firmy Kretztechnik z 1989 roku. Wkrótce też rozpoczęto badania nad opracowaniem ultrasonografu 4D (pierwsze urządzenia tego typu zaprezentowano już w połowie lat dziewięćdziesiątych). Obecnie w sprzedaży pojawiają się z reguły aparaty wielofunkcyjne, umożliwiające wykonanie USG w technice 2D, 3D i 4D, badań dopplerowskich i im podobnych. Mogą być zatem wykorzystywane nie tylko w ginekologii i położnictwie, lecz również posłużyć do badania naczyń krwionośnych, serca, stawów, jamy brzusznej czy dróg moczowych.
Aparaty ultrasonograficzne wyposażone są z reguły także w pamięć, nośnik i nagrywarkę CD/DVD oraz port USB, pozwalający na podłączenie do urządzenia również pendrive’ów.
Wśród najpopularniejszych producentów wymienić można między innymi: General Electric, Medison, Philips, Siemens.Poza stacjonarnymi wersjami ultrasonografów wyposażonych w funkcję obrazowania trójwymiarowego, w sprzedaży pojawiły się również modele przenośne. Na przykład firma General Electric opracowała i wprowadziła do sprzedaży model Voluson i – pierwszy przenośny aparat umożliwiający wykonanie także ultrasonografii 4D.
