2015-02-02

Asteriks i Obeliks: Osiedle Bogów – komiksowy fenomen

Za każdym razem, kiedy w dzieciństwie sięgałem po komiks z nowymi przygodami Asteriksa, nie mogłem się doczekać chwili, gdy zagłębię się w ten fantastyczny świat. Na jednej z pierwszych stron zawsze była mapka, na której pod lupą jawiła nam się malutka wioska Galów. A pod nią wstęp: „Jest rok 50 przed narodzeniem Chrystusa. Cała Galia jest podbita przez Rzymian… Cała? Nie! Jedna, jedyna osada, zamieszkała przez nieugiętych Galów wciąż stawiała opór najeźdźcom i uprzykrza życie legionom rzymskim stacjonującym w obozach Rabarbarum, Akwarium, Relanium i Delirium…”. Zawsze bawiły mnie zarówno nazwy tych obozów, jak i większość przygód naszych bohaterów.

Bardzo zirytowany oporem ze strony galijskiej wioski Juliusz Cezar postanawia zmienić taktykę, mówiąc: „skoro my, Rzymianie, najpotężniejszy naród, nie możemy pokonać owych galijskich barbarzyńców, to może należy ich ucywilizować i pokona ich (wchłonie) rzymska cywilizacja”. Władca każe więc wybudować po sąsiedzku z wioską niesfornych Galów osadę przeznaczoną dla rzymskich obywateli. Nazywa je „Osiedlem Bogów”. W jego zamierzeniu rzymskie obyczaje, prawo i kultura będą udzielać się Galom, stopniowo zmieniając ich w obywateli Rzymu i dobrowolnych poddanych Cezara. Taki jest plan, ale czy się powiedzie? I tak pewnego wieczora Rzymianie zaczęli wyrąb lasu pod plac budowy nowego osiedla. Czy nasi bohaterowie przejdą obojętnie obok takiego wydarzenia? Czy też potraktują je jako atrakcję turystyczną? Asteriks, jego potężny kumpel Obeliks i ich ekscentryczni przyjaciele zrobią wszystko, by pokrzyżować Juliuszowi Cezarowi plany, nie zapominając, byśmy się dobrze przy tym bawili.

Już niebawem, 27 lutego 2015 roku, będziemy mogli zobaczyć te wydarzenia na wielkim ekranie, w produkcji pt. Asteriks i Obeliks: Osiedle bogów 3D. Jest to najnowszy projekt francuskich reżyserów Louisa Clichy’ego i Alexandre’a Astiera, którzy wykorzystali w tym celu 17 album o przygodach Asteriksa (pod tym samym tytułem).

Fenomen Asteriksa i Obeliksa – czyli krótka historia

Cykl książeczek rysunkowych o Asteriksie został stworzony przez dwóch francuskich autorów – scenarzystę polskiego pochodzenia, René Goscinny’ego (scenariusz albumów 1-24) i rysownika pochodzącego z Italii, Alberta Uderzo (rysunki i scenariusz od albumu 25). Asteriks jest tak znany na całym świecie, jak Muminki, Myszka Miki czy Kaczor Donald. Pierwszy komiks o jego przygodach ukazał się we francuskim magazynie „Pilote” z 29 października 1959 roku. Pozycje te zostały przetłumaczone na ponad 80 języków i dialektów w 100 państwach. W naszym kraju albumy zaczęło publikować wydawnictwo Egmont Polska od 1990 do 1997 roku w tzw. białej serii, zaś w granatowej z leksykonem od 1997 do 2007 roku. Czytałem większość z nich w dzieciństwie, bawiąc się przy nich niezmiernie. Dotąd ukazały się 34 albumy, a także dwa albumy dodatkowe, które zostały zadedykowane Albertowi Uderzo („Asteriks i przyjaciele”), gdzie 34 artystów stworzyło własne wersje historyjek o dzielnym Galu. Powstało też 8 filmów animowanych, a także 4 filmy aktorskie, w których Asteriksa zagrał Christian Clavier, zaś Gérard Depardieu – Obeliksa. Stworzono także około 12 gier komputerowych opartych na serii rysunkowej.

Każdy z albumów obfituje w duże ilości dobrego humoru, aluzji, potyczek z Rzymianami, sprzeczek w wiosce, które zazwyczaj wywołane są zdaniami na temat nieświeżych ryb – oczywiście wszystkie awantury i bójki kończą się pomyślnie. Część albumów nawiązuje do czasów współczesnych, czy też wydarzeń politycznych. Należałoby zaznaczyć, że nie są to zwykłe historyjki dla młodych czytelników. Są one nasycone aluzjami i grami słownymi. Miejsca akcji i przedstawienie różnych narodów, jak i podróże, jakie odbywają bohaterowie, odgrywają tutaj bardzo ważną rolę. Dzięki nim młody czytelnik może dowiedzieć się czegoś więcej na temat kultury, języka, czy też historii poszczególnych krajów. W komiksach spotykamy się z normalnym życiem mieszkańców poszczególnych państw, ich wyglądem, czy też sposobem ubierania się. Występują także nawiązania do znanych postaci. Osobistości te pochodzą z krajów, gdzie toczy się cała akcja. Możemy wśród nich wyróżnić postacie historyczne, jak i literackie. Przykładem może być omawiane tu „Osiedle bogów”, gdzie Parodiusz, który pojawia się w tym komiksie, jest parodią francuskiego prezentera Guya Luxa, a nawet trochę przypomina Benito Mussoliniego.

Ciekawostką może być artykuł, który pochodzi z francuskiego magazynu Lire, Hors-serie, numer 1 z 1967 roku. Zamieszczono w nim wypowiedź René Goscinny’ego (przytoczę krótkie, wybrane fragmenty):

„Pewnego popołudnia w mieszkaniu Uderzo szukaliśmy nowego pomysłu, możliwie jak najbardziej śmiesznego i oryginalnego. Bardzo szybko wpadliśmy na to, że bohaterami naszej historii uczynimy Galów. Pamiętając z lekcji historii Wercyngetoryksa, wymyśliliśmy innych bohaterów: Asteriksa, Obeliksa, Panoramiksa i inne postaci o imionach kończących się na”iks”. Z kolei imiona Rzymian miały mieć końcówki łacińskie: „us”, jak na przykład Platfus. Zaś rzymskie obozy czy osiedla miały mieć końcówki „um”: jak Rabarbarum. (…) Najgorsze było to, że gdy zapraszano nas na kolację – serwowano nam dzika. Trzeba być Obeliksem, by móc jeść dzika w takich ilościach, tym bardziej, że ja nienawidzę mięsa z dzika, nie znoszę nawet jego zapachu. Dlatego jak słyszałem słowa: „Nawet się nie domyślacie, co przygotowaliśmy dziś dla was” robiłem się chory. (…) Na początku po autografy przychodziły głównie dzieci. Później dorośli zaczęli towarzyszyć dzieciom, a same dzieci nie były zbyt zainteresowane oglądaniem dwóch facetów siedzących za stołem i wolały raczej trzymać się z dala i rozejrzeć się w dziale z zabawkami. Teraz przeważającą część stanowią dorośli bez dzieci. Niektórzy tłumaczą się, zawstydzeni: „Kupuję dla mojego synka, ale sam też czytam”. Czekamy na dzień, w którym zobaczymy małego chłopca, mówiącego: „Kupuje dla mojego taty, ale mu zabieram”.

W polskiej wersji językowej udział wzięli również Wojciech Mecwaldowski jako Asteriks oraz Arkadiusz Jakubik jako Obeliks. Wojciech Mecwaldowski, który udzielił swojego głosu Asteriksowi, stwierdził w jednym z wywiadów: „Nigdy nie przypuszczałem, że użyczę głosu Asteriksowi. Gdyby ktoś mi powiedział, że zagram jedną z postaci tego komiksu – pomyślałbym, że chodzi o psa”.